System japoński 

W Japonii obowiązuje norma JIS P 0138, która definiuje dwie główne serie formatów. Seria A – jest mniej więcej zgodna z serią A ISO 216, jednak nieco inaczej zaokrągla wymiary mniejszych formatów do pełnych mm. Wymiary serii B są zdefiniowane jako posiadające 1,5 raza mniejsze powierzchnie od wymiarów serii A. Stąd wymiary boków japońskiej serii B nie odpowiadają serii B ISO lecz są średnio 1,22 raza mniejsze od odpowiednich wymiarów serii A 

W Japonii istnieje także kilka tradycyjnych wymiarów papieru, które są głównie stosowane do druku książek i nie występują w ogólnie dostępnych artykułach papierniczych. Dwa najbardziej znane wymiary tego rodzaju to Shiroko-ban 

System amerykański 

Do 1992 r. system amerykański nie był precyzyjnie unormowany. W codziennej praktyce stosowano cztery formaty: letter („listowy”), legal („oficjalny”) i executive („biurowy”), zdefiniowane w calach. Oprócz tego, we wszystkich instytucjach rządowych USA stosowano obowiązkowo format „government-letter” (8×10½ cala). Format ten wprowadził sekretarz handlu USA Herbert Hoover, który chciał w ten sposób zaoszczędzić na kosztach działania rządu USA, gdyż w tym czasie format ten był powszechnie stosowany w kołonotatnikach w szkołach na terenie kraju i arkusze papieru w tym formacie były tańsze od arkuszy w innych formatach Format ten został zniesiony w czasach prezydentury Ronalda Reagana, kiedy to American National Standards Institute na wniosek producentów drukarek i urządzeń kopiujących opracował normę ANSI/ASME Y14.1 obowiązującą z drobnymi poprawkami także współcześnie. Identyczne rozmiary papieru obowiązują także w Kanadzie i częściowo w Meksyku 

Gramatura papieru 

Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania 

Gramatura papieru – masa (pot. „ciężar”) wyrobu papierniczego wyrażona w gramach na metr kwadratowy czy dawniej (w krajach anglosaskich) w funtach na ryzę. 

Pośrednio parametr ten przekłada się na grubość papieru: najczęściej papier o gramaturze 100 g/m² ma grubość 0,1 mm (z dokładnością ok. 20%). Dokładna grubość zależy jednak od jego wolumenu i np. w przypadku tzw. papierów objętościowych ten przelicznik nie ma już zastosowania. 

W przypadku papieru na okładki, foldery, opakowania itp., wrażenie większej gramatury (a więc papieru grubszego, sztywniejszego) osiągnąć można przez lakierowanie lub laminowanie. 

Gramaturę określa się przez pomiar masy próbki papieru o określonej powierzchni. Próbkę przed pomiarem powinno poddać się klimatyzacji w pomieszczeniu o temperaturze 23±1 °C i wilgotności względnej 50±2%. 

Format A 

Zacznijmy od tego, że formaty papieru podlegają normom krajowym i międzynarodowym. W Polsce podobnie jak prawie na całym świecie obowiązuje ISO 216. Rozmiary arkuszy określane są w milimetrach. 

Do najbardziej popularnego formatu zaliczany jest ten o oznaczeniu A4. Spotykasz się z nim na co dzień, np. pisząc i drukując pisma w biurze. Jest typową kartką z bloku rysunkowego lub ksero. Ma ona 210 mm x 297 mm. 

Aby uzyskać inne wymiary, wystarczy ją np. złożyć na mniejsze części lub dołożyć do siebie podobne arkusze. Jak to wygląda w praktyce? Jeśli np.: 

• kartkę A4 złożysz na pół, to uzyskasz formatA5, 

• gdy położysz obok siebie dwa arkusze A4 wzdłuż dłuższego boku, otrzymasz A3, 

• osiem kartek A4 pozwoli Ci uzyskać wielkość A1. 

Z kolei do ulotek reklamowych najczęściej stosuje się rozmiar A6. Nie jest on duży, ale umożliwia skuteczną promocję firmy. Materiał graficzny w takiej formie może być także broszurą informacyjną, kartą rabatową czy bonem. Zastosowanie jednego formatu A6 umożliwia wykorzystanie go do różnych celów, w tym jako skuteczne narzędzie marketingowe. 

Natomiast na arkuszach A3 zazwyczaj drukuje się plakaty. 

Największym podstawowym formatem jest A0 i wynosi 841 × 1189 mm. Stworzyć go można z szesnastu kartek z bloku. 

W drukarniach powstają jeszcze większe arkusze, jeśli jest takie zapotrzebowanie ze strony klienta. 

A tak prezentują się poszczególne symbole formatów i wymiary arkuszy: 

• A0 – 841 × 1189 mm, 

• A1 – 594 × 841 mm, 

• A2 – 420 × 594 mm, 

• A3 – 297 × 420 mm, 

• A4 – 210 × 297 mm, 

• A5 – 148 × 210 mm, 

• A6 – 105 × 148 mm, 

• A7 – 74 × 105 mm, 

• A8 – 52 × 74 mm, 

• A9 – 37 × 52 mm, 

• A10 – 26 × 37 mm. 

Format B 

Zgodnie z powyższą normą ISO, poza podstawowym formatem A, są jeszcze tzw. pomocnicze, czyli B i C. Pierwszy z nich, w czasach ręcznego kreślenia był używany głównie jako arkusz z zapasem na notatki, zapiski, próbki. Po zakończeniu danej pracy ten margines był odcinany do formatu A. 

Dziś najczęściej z tą wielkością kartki masz do czynienia, kupując np. książkowy kalendarz czy terminarz w formacie B5. A tak wygląda tabela z konkretnymi wymiarami: 

• B0 – 1000 × 1414 mm, 

• B1 – 707 × 1000 mm, 

• B2 – 500 × 707 mm, 

• B3 – 353 × 500 mm, 

• B4 – 250 × 353 mm, 

• B5 – 176 × 250 mm, 

• B6 – 125 × 176 mm, 

• B7 – 88 × 125 mm, 

• B8 – 62 × 88 mm, 

• B9 – 44 × 62 mm, 

• B10 – 31 × 44 mm. 

Format C 

To format najczęściej używany do kopert. Wybierając ją, wiesz, jakiej wielkości arkusz papieru A pomieści. Dla przykładu: 

• w kopertę C4 schowasz arkusz A4 bez składania, 

• do koperty C5 zapakujesz format A5 (czyli złożony na pół A4), 

• w kopertę C6 włożysz podwójnie złożony na pół arkusz A4 (czyli A6). 

A to wykaz konkretnych wymiarów: 

• C0 – 917 × 1297 mm, 

• C1 – 648 × 917 mm, 

• C2 – 458 × 648 mm, 

• C3 – 324 × 458 mm, 

• C4 – 229 × 324 mm, 

• C5 – 162 × 229 mm, 

• C6 – 114 × 162 mm, 

• C7 – 81 × 114 mm, 

• C8 – 57 × 81 mm, 

• C9 – 40 × 57 mm, 

• C10 – 28 × 40 mm.